Preventie en ACP
Preventie
Preventie is bij ouderen extra van belang. Kijk hier voor meer achtergrondinformatie. Hierbij wordt er aandacht besteed aan het beperken van de kwetsbaarheid en het vergroten van de veerkracht van de cliënt, in combinatie met het versterken van de steunstructuur. Uitleg over de aandoening (psycho-educatie) is hierbij van belang en het uitvoeren van Eerste Stap interventies zijn hierbij van belang.
Advanced Care Planning (ACP)
Voor de zorgmedewerker
Ieder dient zich bewust te zijn van het belang proactief in te spelen op signalen van kwetsbaarheid bij ouderen van 65 jaar en ouder. Met name na life-events en transities (bijvoorbeeld overlijden partner, verhuizing of ziekenhuisopname) is het noodzakelijk alert te zijn op kwetsbaarheid. Vroegsignalering door sociaal netwerk, vrijwilligers en zorgverleners wordt steeds belangrijker, omdat ouderen steeds langer thuis wonen. Dan liggen gevaren als eenzaamheid, depressie, dementie, overmatig alcoholgebruik of zelfs ouderenmishandeling op de loer. Het heeft echter geen nut om de hele ouderenpopulatie op kwetsbaarheid te screenen, dat is niet zinvol gebleken. Er wordt geadviseerd meer te richten op casefinding (signelering van mogelijk problematisch alcoholgebruik en alcoholverslaving door huisarts, POH en wijkverpleegkundige, eventueel aangevuld met selectieve screening. Hierbij is het wenselijk dat de medewerkers van de wijkverpleging alert zijn op de veiligheid van de partner en eventuele thuiswonende kinderen [27].
Voor cliënten
Alcoholverslaving is een ernstige ziekte, die meestal pas ontdekt wordt als het te laat is. Een alcoholverslaving is niet een ziekte die elke drinker als een onafwendbaar noodlot boven het hoofd hangt. Wie in staat is om zich te beperken tot incidenteel alcohol drinken of zeer matig (hooguit twee glazen alcohol drinken) regelmatig gebruik, heeft een zeer laag risico op een alcoholverslaving.
Als men in een vroeg stadium hulp zoekt, dus op het moment dat het alcohol drinken uit de hand begint te lopen, kan een alcoholverslaving voorkomen worden [25,26].
Voor naasten
Het is belangrijk dat de naasten goed voor zichzelf zorgt en geen dingen doet die ze eigenlijk niet willen doen voor degene met alcoholproblematiek. Bijvoorbeeld ondersteunen in het dagelijks leven door dingen voor hem/haar te regelen. Maar neem niet alles van hem/haar over. De verslavings- of huisarts of een lotgenoot kan u advies geven hoe u dat het beste kunt doen. Er zijn diverse lotgenotencontacten bijvoorbeeld MoedigeMoeders
Er is een verschil tussen de hulpverlener en de naasten wat betreft verantwoordelijkheden. Maak goede afspraken hierover en zorg dat onderling duidelijk is hoe men elkaar kan bereiken [24].
Bronnen
24. Thuisarts. Mijn naaste is verslaafd aan alcohol. [internet]. 26 maart 2018. [ingezien op 05-10-2022]. Beschikbaar via https://www.thuisarts.nl/alcohol/mijn-naaste-is-verslaafd-aan-alcohol
25. GGZ Standaard. Alcohol; Problematisch alcoholgebruik en alcoholverslaving. [online]. N.d. [ingezien op 05-10-2022]. Beschikbaar via https://www.ggzstandaarden.nl/zorgstandaarden/problematisch-alcoholgebruik-en-alcoholverslaving/introductie
26. Brijder. Alcohol onder controle. [online]. N.d. [ingezien op 05-10-2022]. Beschikbaar via https://www.alcoholondercontrole.nl/alcoholgebruik-jij
27. Heinen M, Huis A, Vermeulen H. Implementatie kwaliteitsstandaarden in de wijkverpleging: Onderdeel van de Programmeringsstudie Ontwikkeling Kwaliteitsstandaarden 2019-2022: Wijkverpleging. [online]. IQ Healthcare: Nijmegen; 2021. [ingezien op 05-10-2022]. Beschikbaar via https://www.iqhealthcare.nl/media/125078/programmeringsstudie-wijkverpleging-implementatie-december-2021.pdf